Het gaat allemaal om de vloer – bestrating in de oude stad

Wie door de oude stad slentert, kijkt graag omhoog naar het Goldenes Dachl, de voorgevel van het Helblinghaus of de Nordkette, die achter de daken oprijst. Kijk in de etalages en in de tuinen voor de gasten. Bezoekers van de Oude Stad kijken toe hoe anderen flaneren - en worden bekeken.
Wat maar weinigen doen: Kijk naar de grond! Tenzij ze struikelen of een plas willen ontwijken. Ik ben niet anders. Dat is jammer, want de vloerbedekking vertelt ook verhalen.

Vloerbedekkingen zijn misschien minder spectaculair, maar ze zijn minstens even belangrijk voor het oude stadsgevoel als de historische muren zelf. Het is niet voor niets dat de verdieping vaak de vierde gevel wordt genoemd. Het bijzondere eraan is dat hoe minder het opvalt, hoe harmonieuzer het is.

Maandenlang heeft de renovatie van de ondergrondse pijpleidingen het beeld van de oude stad gedomineerd. Diepe graafgangen strekten zich uit door de straten en steegjes. Wat een opluchting toen de werkzaamheden eindelijk klaar waren en men niet meer door de Herzog-Friedrich-Strasse hoefde te zigzaggen en de zijstraten in te duiken. En toch was er iets anders. Waar de grond was opengebroken, lag nu asfalt. Wacht eens even! Asfalt? - Geen mooie bestrating meer? Moest het zo blijven?

Mijn bezorgdheid was ongegrond. Na de bouwwerkzaamheden moet de ondergrond bezinken, en pas daarna kunnen de bestratingswerkzaamheden worden uitgevoerd. Over de vorm die dit zal aannemen, wordt momenteel intensief gediscussieerd in de verantwoordelijke bureaus van de stad. Het Bundesamt für Monumentenwachung is er natuurlijk ook bij betrokken. De oude binnenstad is een beschermde zone volgens de wet op de bescherming van stads- en dorpsgezichten. Hier mag niets aan veranderd worden. Zelfs de vloerbedekking niet. De nieuwe , onbekende aanblik zette mij ertoe aan de vloer in de oude stad nader te bekijken en de geschiedenis ervan te onderzoeken.

Eeuwenlang was de Herzog-Friedrich-Straße de belangrijkste verkeersader van Innsbruck. Wie van oost naar west reisde, in de richting van de Brennerpas, reed dwars door de oude stad, langs het Gouden Dak. Het oppervlak waarover de wagens en karren reden, was van invloed op de hoeveelheid stof, lawaai en vuil. Al vroeg begon men platte beekstenen, zand en houten blokken te gebruiken om de rijweg te verharden, waardoor beschutte paden voor voetgangers ontstonden. Vanaf het midden van de 19e eeuw werd asfalt gebruikt. Voor de trottoirs hield men van geribbelde cementplaten "om gladheid bij nat weer te voorkomen", zoals de Innsbrucker Nachrichten in 1873 schreef.

Met de motorisering nam ook het verkeer in de oude stad toe. Met zijn smalle, kronkelige straatjes was het daar echter niet op berekend. De uitbreiding van de Rennweg en de Südring ontlastte uiteindelijk de Herzog-Friedrich-Straße. Dit laatste verloor zijn status als verkeersknooppunt, en de weg was vrij voor een Voetgangersgebied in de oude stad was duidelijk. Dit werd in de jaren 1970 ingevoerd. Asfalt maakte plaats voor kasseien.

De werkzaamheden in dit verband gingen door tot in de jaren negentig. De bestrating was niet uniform. Zijstraten kregen grotere stenen platen, terwijl in de Herzog-Friedrich-Straße kleine stenen werden gelegd in de vorm van een boogvormige bestrating. Porfier was het materiaal bij uitstek, en de afwateringskanalen werden van graniet gemaakt.

Als u aandachtig door de steegjes wandelt, zult u ook zien hoeveel aandacht er aan details is besteed. Randen van gebouwen en putdeksels, bijvoorbeeld, zijn bekleed met kleine asleien.
Eveneens state of the art in die tijd was een gelijmde constructiemethode, waarbij de voegen werden afgedicht met een bindmiddel. Tegenwoordig wordt de voorkeur gegeven aan een ongebonden bouwwijze; hierdoor kan water wegsijpelen en kunnen afzonderlijke stenen gemakkelijker worden vervangen. Er moet echter rekening worden gehouden met de te dragen lasten. Want ook al is de oude stad nu een voetgangerszone, er is verkeer. Vrachtwagens en pakjesdiensten leveren goederen af, taxi's mogen binnenrijden. Het gebruikte bodemmateriaal moet dus robuust zijn.

De deskundigen zijn nog aan het overleggen hoe de bestrating die tijdens de rioleringswerkzaamheden is verwijderd, kan worden vervangen. Ik ben nu al benieuwd naar de oplossingen die er in de straten en steegjes van de oude stad zullen zijn. In ieder geval zal mijn blik in de toekomst niet alleen naar boven worden gericht om naar de displays te kijken, maar ook naar beneden, naar de grond. Ik kan me geen oude stad voorstellen zonder bestrating. Het geeft de kwaliteit van het verblijf aan, onderstreept het bijzondere karakter van een historisch ensemble, nodigt uit tot flaneren. En last but not least, het vertelt verhalen.

Informatie over de oude binnenstad van Innsbruck en haar geschiedenis is te vinden op innsbruck.info

Foto's, tenzij anders vermeld: © Susanne Gurschler