Mariahilf: Van nieuw leven in oude muren

Een rij huizen als wereldberoemd motief voor ansichtkaarten. De unieke laatmiddeleeuwse huizen van Mariahilf behoren samen met het Goldenes Dachl tot de iconen van Innsbruck. Achter hen torent het Nordkette-gebergte majestueus uit, waardoor de fel beschilderde huizen een artistieke en kleurrijke omlijsting lijken. Mariahilf, miljoenen keren gefotografeerd en het object van toeristische "selfie-verlangen", is een integraal onderdeel van elk bezoek aan Innsbruck. De domper: de verstilde schoonheid van de prachtige barok- en renaissancehuizen is al te lang gevuld met weinig 'innerlijk' leven. Dit lijkt nu (hopelijk) te veranderen.

Van "gebroken glazen wijk" tot wereldberoemd foto-object

Als student in de jaren zeventig heb ik me altijd afgevraagd waarom delen van Mariahilf een soort "gebroken glaswijk" waren. Bars stonden naast drankkramen, allerlei dubieuze figuren zwierven hier 's nachts door de huizen. Wat ik toen niet besefte, was dat de huizenrij die langs de linkeroever van de Inn loopt, van de Mariahilfkerk tot aan de St. Nikolaus, al eeuwenlang de 'voorstad' van Innsbruck was, met al zijn bijzonderheden

Het huidige Mariahilf heette "Anspruggen" en is ouder dan Innsbruck

Enkele decennia voor de stichting van Innsbruck was de "strook" links van de Inn onder Hötting al een marktplaats. Nadat de Beieren in 1133 kasteel Amras verwoestten, de zetel van de graven van Andechs die over het gebied heersten, trokken zij zich terug op de linkeroever van de Inn, die ook hun eigendom was. Aan de bedrijvigheid en welvaart van een marktstad in de middeleeuwen kwam echter al snel een einde.

Na de bouw van de eerste brug over de Inn werd ook de markt verplaatst naar de nederzetting op de rechteroever van de Inn, die tussen 1180 en 1204 werd gesticht en meteen werd versterkt. anspruggen", zoals St. Nikolaus en Mariahilf oorspronkelijk heetten, werd "gedegradeerd" tot een soort buitenwijk van Innsbruck. Een verval dat zich in de volgende eeuwen voortzette, voor iedereen zichtbaar in de daling van de waardeschaal en de sociale status van de inwoners.

Zo werden hier het "Leprosenhaus", het "Sondersiechen- oder Infektionsspital" en later het "Gefangenenhaus" gevestigd. Ambachten en beroepen vestigden zich hier. Er ontstonden steenfabrieken, kalkovens, steenhutten en gieterijen, vooral in het huidige St. Nikolaus. Tot overmaat van ramp kreeg het gebied in de volksmond de weinig vleiende naam "Koatlackn" (poepgat), die tot op heden is blijven bestaan. Dit was te wijten aan een voortdurend lekkende houten waterleiding, waarvan de nattigheid de middeleeuwse paden permanent verzachtte.

Mariahilf: ooit een 'doodlopende' straat

De huizenrij tussen de huidige Mariahilfkirche en de St. Nikolaus was lange tijd verdeeld in de "bovenste" en "onderste" Anbruggen. De scheidslijn was altijd de Innbrücke en de Höttinger Gasse in het verlengde van de Innbrücke. Lange tijd stroomde veel transitoverkeer vanaf de Brennerpas over de Innbrug naar het Tiroolse laagland via St. Nikolaus, de "lagere Anbruggen". Het tegenovergestelde van de "bovenste Anbruggen", de huidige Mariahilfstraße, die tot het midden van de 17e eeuw een soort "doodlopende weg" was. Dat komt omdat de vervoersverbinding in die tijd via Höttinger Gasse en de Schneeburggasse over Zirl naar Seefeld en via Telfs in de richting van de Fernpass liep. De huidige Mariahailfstraße eindigde waar de in 1647 gebouwde Mariahilfkirche staat en ging over in de Kirschentalgasse.

Pas in het jaar van de voltooiing van deze aan de Maagd Maria gewijde kerk in 1649 werd de landweg naar de Höttinger Au geopend. Bijgevolg kreeg de wijk boven de Inn-brug nu de naam Mariahilf. Het huidige uiterlijk van de huizenrij langs de herberg is echter te danken aan een brandramp die de oude houten huizen op 16 november 1476 volledig verwoestte. Dit is een van de redenen waarom de nieuwe huizen werden gebouwd van baksteen en steen in de laatgotische en renaissancestijl.

Lange tijd kon Mariahilf zijn imago als "doorgeefluik" niet echt kwijt. Het verkeer wurmde zich tussen de huizen en de herberg door in de richting van Höttinger Au. Ook nu nog herinnert een ambachtsbord op het huis in de Mariahilfstraße 14 eraan dat hier trekpaarden werden beslagen. In die tijd was er ook veel activiteit op de Inn. Zwaar beladen vrachtschepen, zogenaamde Zillen, werden door paarden stroomopwaarts naar Zirl getrokken. En geen wonder: de herbergiers stopten hier graag. Deze heren hadden zeker dorst en wilden hun dorst lessen in de tavernes en bierkramen in Mariahilf.

De laatste jaren lijkt het tij echter te keren in Mariahilf. Twee kunstgaleries hebben zich hier gevestigd, een boetiekhotel met een perfect café en een hypermoderne kapsalon maken het aanbod compleet. Tot nu toe heeft alleen het bekende Hotel Mondschein het fort voortdurend bezet

In andere Europese steden wordt dit geïnterpreteerd als een onmiskenbaar teken van een "opleving". Zijn de Mathias Mayr Gallery en het "Coördinatie-instituut voor de inhoud en organisatie van hedendaagse kunst" KOOIO onmiskenbare voorbodes van een nog aantrekkelijker rij huizen langs de Inn in de toekomst?

De Mondschein, de 'Mariahilf constante'

In de veelbewogen geschiedenis van talrijke bedrijfspanden in Mariahilf is er één constante: Hotel Mondschein. De bouw van een huis op deze plaats dateert van 1473 en verving waarschijnlijk een toenmalige visserswoning. De familie Ischia nam het bestaande Hotel Mondschein in 1976 over en runt het nog steeds. Het huis huisvestte lange tijd ook restaurants met topgastronomie. Tegenwoordig is de Mondschein met zijn 33 bedden erg populair bij toeristen vanwege de nabijheid van het centrum.

Mathias Mayr richt zich met zijn galerie op Mariahilf

Mathias Mayr van de gelijknamige galerie vestigde zijn galerie bijna vijf jaar geleden in Mariahilf. Hij was er vanaf het begin van overtuigd dat "Mariahilf een potentieel toekomstig gebied is, niet alleen voor galeries". Hij is erin geslaagd, zoals hij zegt, "zijn klanten en ook geïnteresseerde kunstliefhebbers naar Mariahilf te leiden".

De galeriehouder overweegt momenteel zelfs uitbreidingsplannen. Hij zal een pas vrijgekomen winkel in dezelfde straat huren om er een andere galerie te vestigen. "Het zal ongeveer 125 m2 groot zijn, waardoor ik mijn kunstaanbod resoluut kan uitbreiden." Zijn droom is om de huidige, kleinere galerie ook open te stellen voor jonge Tiroolse kunstenaars. "Op dit moment moeten ze zelf tentoonstellingen organiseren of betalen voor tentoonstellingen. Daar wil ik absoluut verandering in brengen", zegt hij, die zelf een opmerkelijk kunstenaar is. De toekomstige interactie tussen de "grote Mayr Galerie" en de reeds bestaande kleine galerie belooft in ieder geval een spannende toekomst. Voor wie op de hoogte wil blijven, hier is het Instagram-account van de galerie: galeriemathiasmayr

Die Faktorei: een opmerkelijk boetiekhotel

Anja Janus zocht jarenlang naar een koopwoning in Mariahilf. Toen, meer dan vijf jaar geleden, was het zover. De Hamburgse kocht het 15e-eeuwse huis aan de Mariahilfstraße 36 en transformeerde het in een prachtig, gezellig modern stadshotel. "Ik ben altijd magisch aangetrokken geweest tot de huizenrij in Mariahilf, dus greep ik de kans," zegt ze. Bij de aanpassing van het laatgotische gebouw hield zij veel rekening met de historische architectuur, die een belangrijk ontwerponderdeel is gebleven. Voor Janus is het vanzelfsprekend dat de kamers met veel smaak en vooral met natuurlijke materialen zijn ingericht. "Het enige wat nu nog ontbreekt is dat de door de politiek beloofde loopbrug vanaf de Markthal over de Herberg wordt gerealiseerd", zegt ze. "Dan zouden toeristen ook een concrete blik kunnen werpen op die ansichtkaart-idylle, die dagelijks duizenden keren wordt gefotografeerd."

Naast het prachtige interieur en de uitnodigende kamers, overtuigde het menu in het sfeervolle café van het huis mij. Het Faktorei ontbijt bestaat uit regionale en seizoensgebonden producten, waarvan de meeste biologisch geteeld zijn

De KOOIO

De in 2008 geopende tentoonstellingsruimte KOOIO biedt een "systeem van orde" in termen van door kunstenaars gecreëerde inhoud en wil een tegenpool zijn van het door de media en de markt gecreëerde systeem. De nadruk ligt op pluraliteit en verschillende manieren om dingen te zien en te benaderen. Kunstenaars krijgen de kans om projecten te ontwikkelen en te presenteren zonder financiële of thematische beperkingen. KOOIO is ook optimistisch over de toekomst van Mariahilf. Voorzitster Eliza Faulhammer heeft zojuist een aangrenzende ruimte aangepast die de mogelijkheden voor individuele enscenering uitbreidt

Gerda M. of: Kappen als kunst

Leven in oude muren' met de kapsalon Gerda M. De M staat voor Mühlbacher, een Oost-Tiroolse ondernemer die 17 jaar geleden begon met het opbouwen van haar kleine 'salonimperium' met momenteel 30 medewerkers. Ze is in september 2019 in Mariahilf gaan wonen en is zeer tevreden over hoe de zaken gaan. "De ondergrondse parkeergarage op het marktplein is praktisch om de hoek, mijn klanten hoeven maar een klein stukje naar ons toe te lopen."