In dienst van de Heer: het kloosterleven in Stams Abbey

Stams Abbey is een plek met legendarische specialiteiten. Meinhardinum Je kunt er studeren op, luisteren naar de mooiste kamermuziek, feesten en dineren als een vorst en in het klooster leven als een echte monnik tot op de dag van vandaag. De monniken van de cisterciënzerorde van Stams bewaren een prachtig evenwicht tussen traditie en moderniteit te midden van prachtige alpenlandschappen. Ik wilde uit eerste hand ervaren hoe een van de oudste Tiroolse kloosters een levendige en relevante rol speelt in het heden: Hoe ik voor een zomeravond zelf een beetje monnik werd, hoe St. Anton aan mij verscheen in het klooster en waarom monniken soms naar de alpenweiden worden gedreven.

In het gouden licht van de avondzon schittert het portaal van de abdij als de poort naar de hemel. Het is hier onwerkelijk stil, alleen de wind speelt in de oude bomen en draagt engelenstemmen uit de basiliek naar mijn oren. Terwijl pater Lukas zich schrap zet tegen de machtige poort, komt de koele kloosterlucht ons tegemoet. "We moeten nu heel stil zijn," zegt hij samenzweerderig, terwijl hij een vinger op zijn lippen legt, "ze Wiltener Sängerknaben zijn hier vandaag voor opnames!".

In de kloostergang mogen zelfs de monniken meestal hooguit fluisteren, maar de mensen zwijgen eigenlijk toch al graag bij het geluid van gezang en gezellig kippenvel. We steken eerbiedig en zonder haast de gewelfde gang over, stappen door een onopvallende zijdeur en bevinden ons plotseling in het hoge barokke schip van de basiliek. Ik ben uitgenodigd voor de avondvespers van de monniken, de gezamenlijke communie en het voorlaatste gebed van de dag. De jongens haasten zich naar de pauze, pater Lukas pakt zijn in leer gebonden gebedenboek en vraagt me om meditatieve stilte.

Achteraf gezien was het een redding, want de heilige liederen volgden regels die mij volledig onbekend waren en ik zou hopeloos verloren zijn geweest, ondanks het liedboek, amen. Pater Noster Alleen het Latijn werkt zo halfstil en ik stuur een dankbaar gebed naar de hemel voor mijn schooltijd. Daarna buigen we nederig voor de zegen, ontvangen een paar besprenkelingen met wijwater en gaan uiteindelijk in één rij door de gewelfde gangen naar de eetzaal. De avondmaaltijd is eenvoudig maar smakelijk, met rijstvlees en bruisend water, gevolgd door gebak met gestoofde pruimen.

Ik vraag pater Lukas of het klooster het concept van haast eigenlijk wel herkent als we op weg gaan naar een avondwandeling door de kloostertuinen. Hij glimlacht, vouwt zijn handen en loopt wat rustiger: "De bel en het gebed geven ons ritme, structuur. Al het andere kan wachten. Er zijn hier ook veel stille plekjes waar je een stapje terug kunt doen. Zie je die bergweide daar? De kerktoren ernaast? De hoogste rococokerk in de Alpen staat op 1.100 meter hoogte in het Stiftswald." De koorknapen zingen een lofzang en in mijn geestesoog voltrekt zich een processie van feestelijk versierde monniken. Ik knik begrijpend: Psalm 23.

Ordo Cisterciensis OCistLeden van een cisterciënzerorde (of kortweg, naar het eerste Franse klooster in 1098) zijn in Stams Abbey ook te herkennen aan hun zwart-witte habijt. Ze zijn ook te herkennen aan de twaalf edele stadia van nederigheid, rond 540 geschreven door een zekere broederBenedictus van Nursia. Er staat onder andere Regula Benedicti geschreven: Sereniteit. En misschien ook omdat we net het kleine kloosterkerkhof hebben bereikt, lopen we nu wat devooter. Hier liggen de overleden confraters - en Lukas kent ze allemaal. Op de verjaardag van hun dood wordt er voor elk individu gebeden, zeer grondig, want er zijn nauwkeurige verslagen van elk individu. En na 751 jaar kloostergeschiedenis zijn dat op sommige dagen heel wat gebeden. Onze korte maar zeer devote stilte (ook van benedictijnse waarde) wordt omringd door de klokheldere stemmen van de koorknapen van de collegiale basiliek in de zomerbries en de avondschemering voelt heerlijk heilig.

Over het algemeen bidden mensen veel naast hun werk. Naast ons eigen OffiziumLaudes Lesehore Vesper (dagelijks gebed) van (samenzang, 6 uur), H. Mis (7.15 uur), (H. Schrift, 12 uur), (avondgebed, 17.30 uur) en Completen (nachtgebed, 19 uur) zijn er ook de ontelbare gebedsverzoeken van de gelovigen. Ze worden allemaal zonder uitzondering gebeden. Zie hier: volharding is ook een Benedictijnse deugd. Overigens kun je je intenties nu ook gemakkelijk (en anoniem) online indienen - je gaat met je tijd mee, lacht de Vader. Het betreffende verzoek moet wel heel nauwkeurig worden beschreven, want dat helpt de broeders om zo precies mogelijk te bidden. Op zijn hoogtepunt telde het monnikskapittel 58 actieve broeders; vandaag zijn er nog maar 13. De kapittelzaal, waar het kapittel samenkomt voor speciale gelegenheden, is versierd met fijn inlegwerk van kostbare houtsoorten. Abtverkiezingen, devoties en concerten (zoals een "alternatieve oudejaarsavond") vinden hier plaats.

Je wordt echter niet zomaar een echte monnik. Er moet een "goddelijke roeping" zijn, in welke vorm dan ook, volgens Lucas. Want de beslissing om je leven vanaf dan aan de Heer (en zijn lammeren) te wijden, moet zorgvuldig overwogen worden! Sinds de Middeleeuwen heeft het monnik worden altijd dezelfde heilige stappen doorlopen: Als kandidaat breng je eerst tot een jaar door om de gemeenschap en het klooster te leren kennen. Na een succesvolle proeftijd komt het klooster bijeen en stemt over de daadwerkelijke toelating. Op dat moment werp je je oude ik af, ontvang je je habijt en kies je een nieuwe (monniken)naam. Daarna volgt het noviciaat van een jaar vol spirituele lezingen, koorgebeden en de geschiedenis van de orde en het klooster. Profess Het daaropvolgende tijdelijke, d.w.z. de belofte van voortdurende verdieping en training, duurt nog eens drie tot vijf jaar en geeft ook verantwoordelijkheid in het dagelijkse kloosterleven - bijvoorbeeld als kok, tuinman, bakker, boer, visser, priester of in de administratie van de eigen activiteiten van het klooster, afhankelijk van het geval.

Profess Tot slot volgt de plechtige, eeuwige , inclusief geloften en professiecertificaat. Een absoluut hoogtepunt in de carrière van een monnik. Niet iedereen vindt het gemakkelijk om het eigen ik achter zich te laten en zich volledig in dienst te stellen. De zogenaamdeCorrectio Fraternade zogenaamde "broederlijke berisping" dient als een kleine richtlijn om de aandacht van medechristenen te vestigen op misstappen en zonden. De Regel van Benedictus vermeldt immers ook zelfverloochening, zelfvernedering en berouw - algemeen bekend als de geestelijke uitroeiing van het wereldse ego. "Steeds weer realiseren we ons dat bepaalde paden gewoon hun goede tijd nodig hebben," mijmert pater Lukas. En ik vat hier bepaalde parallellen tussen wereldse dood en spirituele opstanding samen met een bekende zoon, die ooit voor ons zeer vergelijkbare wegen naar verlossing bewandelde.

"Gebed is te verkiezen boven alles behalve de ontmoeting," zegt pater Lukas. En "Het klooster mag nooit gasten tekort komen!" staat ook in de oude instructies in de kloosterarchieven. Maar gasten kwamen altijd graag naar Stams: pelgrims, kunstenaars, armen en zieken, zelfs de adel - met andere woorden, iedereen. Ave Maria Voor een eenvoudige maaltijd, een kamp voor de nacht, voor advies en hulp, biecht en gebed of voor een kalmerend elixer en een voor de grootvader op zijn sterfbed. Het klooster was vroeger de enige apotheek in het Tiroolse Oberland, veel mensen kwamen van heinde en verre en sommige geneeskrachtige elixers worden hier vandaag de dag nog steeds gedestilleerd.

Net op dat moment stapt er een pelgrim door de abdijpoort, pater Lukas fluistert een paar woorden en zonder verder omhaal wordt de vermoeide reiziger naar zijn verblijf begeleid. Een eenvoudig onderkomen, net zoals de monniken er wonen. Sommigen komen ook naar ons voor retraites, intensieve oefeningen van spirituele contemplatie, voor stilte en gebed, vertelt de man Gods me bijvoorbeeld. Stille dagen in het klooster, met spirituele begeleiding van pater Lukas. (Als je dit zou willen doen, neem dan hier rechtstreeks contact met hem op.) Ik vraag me af of dat ook iets voor mij zou zijn? En in dezelfde gedachte gaat de heilige poort weer open en in de laatste stralen van de avondzon verschijnt "St Anton von Mattle", de beschermheilige van de christen-socialisten. Glimlachend schudt hij me de hand en verdwijnt meteen weer, op onderzoek uit in de kloosterarchieven, fluistert Lukas alwetend.

De deur kraakt weer open en een jonge geestelijke in toga staat voor ons. Hij buigt zijn hoofd en doet een vroom verzoek: zou de eerbiedwaardige priester de zijdeur voor hem kunnen openen, hij zou graag meeluisteren! Eerst schudt Lucas zijn hoofd, maar dan pauzeert hij even en wenkt hem om het te doen: de oude sleutel schraapt in het slot en de houten deur kraakt op een kiertje open, we snellen naar binnen, nemen plaats in de lege kerkbanken van de basiliek en worden al omringd door de stemmen van engelen. Kanttekening: alle opnames van de koorknapen zijn hier beschikbaar, inclusief kippenvel.

Na een paar rustige momenten van contemplatie, sluipen Lukas en ik naar buiten en naar beneden in de oude keldergewelven van het klooster. We laten de jonge geestelijke aan zijn lot over. De eeuwen zijn vochtig in de lucht in de kelder, waar de exquise kloosterproducten - en elixers - zijn opgeslagen. Fijne jam, appelciderazijn, schnaps en likeuren - een van de broers bakt zelfs brood en snoep voor de kleine kloosterwinkel. Ik mag een van de heilige dranken proeven, en de muskaatbrandewijn is werkelijk een meesterwerk: mijn aderen komen tot leven, het bouquet ontvouwt bloemige honingnoten en heel even is het weer zomer. Vader Lukas neemt uiteindelijk afscheid van me bij de kloosterpoort met deze speciale zegen. Ik zal hem de volgende keer moeten vragen of de openbaring van Sint Toni als een goddelijke roeping kan worden beschouwd. Het moderne kloosterleven is hier zo slecht nog niet.

Overigens kun je de Stamsabdij als volgt zelf beleven: Feestelijk en culinair in de oranjerie en bij de"Schwarzfischern", muzikaal bij de kamermuziekdagen, spiritueel bij de kerkdiensten, historisch in het kloostermuseum en bijzonder indrukwekkend als onderdeel van een rondleiding door het klooster. Als je het kloosterleven in Stams vanuit je luie stoel wilt ontdekken, kun je ook luisteren naar de podcast van de pater - hier bijvoorbeeld over stilte en je eigen roeping.

Foto's: Alle afbeeldingen in het artikel zijn gemaakt door de auteur.