Muziek

Tussen de 15e en de 18e eeuw was Innsbruck muzikaal een wereldstad. Onder keizer Maximiliaan I. werkten de componisten Heinrich Isaac, Ludwig Senfl en Paul Hofhaimer aan het Innsbrucker hof. Later onderhielden aartshertogen zoals Ferdinand II., Leopold V. en Ferdinand Karl beroemde hofkapellen en vestigden zij de opera als kunstvorm.
Leopold V. bouwde het eerste vrijstaande theater ten noorden van de Alpen. Ferdinand Karl liet halverwege de 17e eeuw een Operahuis bouwen en haalde Pietro Antonio Cesti, één van de beroemdste operacomponisten van zijn tijd, naar Innsbruck.
In de 20e eeuw blies de Innsbrucker muziekpedagoog en fagottist Otto Ulf de muziek van de Renaissance en van de Barok nieuw leven in. In 1963 klonken gamben en cembalo's, klaroenen, baroktrombones en luiten in de Spaanse zaal van slot Ambras, de Ambraser slotconcerten waren geboren.
In 1972 volgde de internationale zomeracademie, in 1976 wijdde Ulf de feestweken van de Oude Muziek in. De hoogwaardige opera-ensceneringen vormen sindsdien het hart van dit festival en onderstrepen Innsbrucks reputatie als centrum van de oude muziek in Europa. Naast het Tiroler Landestheater bieden onder andere de Riesensaal (reuzenzaal) in de keizerlijke Hofburg, de Jezuïetenkerk en de Hofkerk een prachtige ambiance voor de feestweken-concerten.

In de Hofkerk bevinden zich niet alleen de zwarte mannen, levensgrote bronzen beelden, die het lege grafmonument van keizer Maximiliaan I. flankeren. Boven de westelijke sacristiedeur prijkt het meer dan 450 jaar oude Ebert-orgel. Het door de Ravensburger orgelbouwer Jörg Ebert tussen 1555 en 1561 gebouwde instrument is tegenwoordig het grootste vrijwel ongeschonden behouden Renaissance-orgel van Oostenrijk.

Bovendien: het orgel behoort tot de oudste bespeelbare orgels in de wereld en is het glansstuk van de orgelconcerten die regelmatig plaatsvinden. In dat kader openen zich de creatief gevormde vleugeldeuren van het Ebert-orgel en de meeslepende klanken van dit unieke historische instrument vervult de kerkruimte, verandert haar in een volumineuze, resonerende ruimte.

Elke drie jaar brengt de internationale Paul Hofhaimer-orgelcompetitie jonge organisten uit de hele wereld naar Innsbruck. De winnaars geven hun afsluitende concert vanzelfsprekend op de koningin van de talrijke Innsbrucker orgels, het Ebert-orgel.

Terwijl orgels met het juiste onderhoud eeuwen kunnen doorstaan en liefdevol gerestaureerd hun bijna hemelse klankkwaliteit behouden, hebben koperblaasinstrumenten een houdbaarheidsdatum. Dat ligt aan het materiaal: na enige tijd krijgt het metaal met slijtageproblemen te kampen en hiertegen is geen ambachtswerk bestand.

Ten tijde van Maximiliaan I. was Nürnberg het centrum van de instrumentenbouw voor koperblazers. De hoftrompettisten en de instrumenten, die sinds zijn tijd aan het Innsbrucker hof werkten, kwamen daar vandaan. Pas in de 19e eeuw brachten Boheemse gezellen het ambachtswerk naar Tirol.

Desondanks behoort de blaasmuziek tot de Tiroolse traditie als vrijwel geen andere. Ze vindt haar oorsprong in de militaire muziekkapellen, die openbare concerten gaven, in koffiehuizen speelden en zo het muziekleven in Innsbruck verrijkten.

De Promenadeconcerten sloten aan op de traditie van de oud-Oostenrijkse blaasmuziek. Blazersensembles, brass- en big bands gaven concerten in de openlucht op de binnenhof van de keizerlijke Hofburg. Internationale formaties vullen de sfeervolle ambiance met klanken uit meerdere eeuwen.

Door de eeuwen heen werd de volksmuziek van generatie op generatie doorgegeven, stevig verankerd in de bevolking, maar als kunstvorm en wetenschappelijk behandeld als stiefkindje. Dat veranderde, toen in december 1966 in Innsbruck de Tiroler Volksmusikverein (volksmuziekvereniging) werd opgericht. Deze houdt zich sindsdien bezig met de verzameling en documentatie, het onderhoud en het doorgeven van de volksmuziek. De vereniging trok in 2018 ook in het Huis van de Muziek, net als het Tiroler Symfonie-orkest of het Instituut voor Muziekwetenschap van de universiteit Innsbruck.

In december 1966 vond ook het Innsbrucker Adventzingen in het Stift Wilten plaats. In het jaar daarop was het eerste Tiroler Adventzingen in de toenmalige stadszaal. Nog altijd behoort deze - inmiddels in het Congress - gehouden uitvoering met koren en muziekgroepen uit heel Tirol tot de stemmigste uitvoeringen in de periode voor Kerstmis.

Een niet minder sterke magneet voor musici uit het Alpengebied en liefhebbers van originele volksmuziek is de regelmatig in Innsbruck gehouden Volksmuziekcompetitie voor Alpenlanden. En als bij „Aufg‘horcht in Innsbruck – Volksmusik erobert die Stadt“ Alpenhoorns en trekorgels onder het Huis met het Gouden Dak weerklinken, klarinetten, violen en harpen traditionele melodieën laten klinken, is de ambiance van het historische centrum net zo sfeervol als bij pop-up concerten van de oude muziek, blues- en jazzklanken bij het New Orleans Festival op de Marktplatz of klassieke gustostukken uit het repertoire van het Tiroler Symfonie-orkest Innsbruck (TSOI) in het Huis van de Muziek.

Opgericht in 1893 naar aanleiding van de Tiroolse landtentoonstelling, was het binnen de kortste tijd niet meer uit het muzikale leven van Innsbruck weg te denken. Het Innsbrucker Symfonie-orkest nam muzikale werken in het Tiroler Landestheater op zich, in de muziekvereniging en kreeg spoedig grote betekenis bij de opbouw van het toerisme in Innsbruck. De gasten konden zich verheugen op interpretaties van grote muzikale werken.

Allang behoort het TSOI tot de muzikale uithangborden van Innsbruck met internationaal bereik. Naast klassieke werken houdt het zich bezig met de hedendaagse muziek, brengt het eerste uitvoeringen en premières van in het bijzonder Oostenrijkse componisten in de concertzalen.

Diverse ensembles en festivals van hoge kwaliteit slaan de brug naar de nieuwe muziek, naar de avantgarde en de experimentele vormen. Met premières en series zoals „Komponisten unserer Zeit“ (componisten van onze tijd) brengt het door Gerhard Sammer opgerichte Kamerorkest InnStrumenti zijn publiek in de juiste stemming voor actuele muzikale posities. Het geeft bijzondere aandacht aan de promotie van jonge solisten. De Klangspuren Schwaz, het grootste festival voor nieuwe muziek in het westen van Oostenrijk, zijn regelmatig te gast in Innsbruck.

Heart of Noise wederom wordt de crossover tussen actuele kunstvormen gevierd. De organisatoren koppelen performance, digitale en mediakunst, film en architectuur met muziek. Het festival gebruikt daarvoor onder andere de publieke ruimte voor het Huis van de Muziek, breidt die tijdelijk uit met een architectonische interventie, die uitvoeringsplatform, verblijfs- en experimentele ruimte in één is.

Omgeven door de keizerlijke Hofburg, Hofkerk, het Volkskunstmuseum en Tiroler Landesmuseum laat ook dit festival zien, dat de muziekstad Innsbruck klassiek en modern, traditie en avantgarde met elkaar verbindt. Zij neemt je mee naar prachtige, bijzondere klankwerelden, door de eeuwen heen naar het heden.