Een ‘alpengeluidswolk’ van volksmuziek

Wanneer opvallend veel mensen, vooral jongeren, in klederdracht door de oude binnenstad van Innsbruck flaneren, is het weer zover: volksmuziek verandert onze stad drie dagen lang in de hoofdstad van de Alpenmelodieën.

Vier jaar lang moest men zich een weg door Innsbruck banen om meerdere dagen achtereen van goede volksmuziek te kunnen genieten. In het laatste weekend van oktober 2022 was het eindelijk zover: het gerenommeerde "Concours voor alpiene volksmuziek" voor de Herma Haselsteiner Prijs vond plaats in het Congres, op de pleinen van de binnenstad van Innsbruck, in de kroegen en zelfs in de omliggende alpenhutten.

Om de twee jaar brengt de wedstrijd tientallen jonge folkmuzikanten uit het hele Alpengebied samen om de besten op hun gebied te bekronen. Aangezien het concours van 2020 moest worden afgelast wegens een pandemie, was het dit jaar een langverwachte herfsttraktatie om de jonge muzikanten te horen zingen en spelen, en niet alleen voor mij. Met andere woorden: de ontbering was voorbij.

Volksmuziek inspireerde ooit Mozart en Beethoven

Er is één misverstand dat ik hier uit de weg wil ruimen: Zoete schmaltz en sentimentele popliedjes zijn niet de volksmuziek waar we het hier over hebben en zijn dat ook nooit geweest. Onder volksmuziek versta ik liederen, muziek en dansen die in de loop der eeuwen zijn ontwikkeld, gecomponeerd en uitgevoerd door "plattelandsmuzikanten". Deze "eenvoudige muziek" inspireerde ook Mozart en Beethoven: de Toverfluit van Mozart of de Pastorale van Beethoven zijn ondenkbaar zonder "volkswijsjes".

Het is logisch dat volksmuziek meestal vrolijk is. Wat moesten de arme mensen op het platteland in het verleden anders doen dan proberen hun meestal troosteloze leefsituatie in de muziek even te vergeten? Daarom speelden muzikanten om te dansen in de herberg of toverden ze een feestelijke stemming teweeg in hun eenvoudige boerensalons met contemplatieve deuntjes.

Tussen de vele uitstekende jonge musici viel mij dit jaar ook één jonge Zwitserse zangeres op. Florina Plattner trad op in de Spitalskirche in het kader van 'Aufg'horcht - Volksmusik erobert die Stadt'. Begeleid door een collega op de 'Schwyzerörgeli', een speciale Zwitserse vorm van de diatonische accordeon, bracht zij met een prachtige stem liederen ten gehore. En als Zwitserse - nona - overtuigde ze met klokkend jodelen, dat een prachtige resonerende ruimte vond in het barokke juweel aan de Maria-Theresien-Straße.

Maar volksmuziek heeft ook talrijke religieuze verwijzingen. En dat is precies wat velen van ons graag horen met Kerstmis - wanneer de dulcimer ons doet denken aan geroosterde appels of vioolmuziek de gezellige warmte van een huiskamer nog gezelliger maakt.

Eigenlijk een ingenieuze promotie van jong talent

Peter Margreiter en zijn vrouw Sonja nodigen samen met hun team van de Tiroler volksmuziekvereniging om de twee jaar jonge muzikanten uit voor dit festival. Het doel is jong talent te bevorderen, aangezien alleen musici tot 25 jaar en zangers tot 30 jaar in aanmerking komen voor deelname. Op het concours zijn de muzikanten verplicht zowel "dansmuziek" als "salonmuziek" ten gehore te brengen. De deelnemende zangers moeten ook typische regionale volksmuziek en volksmelodieën uit de Alpen ten gehore brengen. De berekening van de verantwoordelijke personen van de Tiroler Volksmuziekbond om met dit evenement jonge talenten met eerste optredens te promoten is opnieuw volledig geslaagd

Dat de promotie van jongeren op het gebied van volksmuziek bijzonder goed is, werd ook dit jaar weer bewezen door tientallen jonge muzikanten en zangers. Het is zeer opmerkelijk welke technische vaardigheden deze jongeren al op jonge leeftijd hebben verworven. Ook de leeftijd blijft me verbazen: een meisje van zeven speelde al een kinderharp. En hoe!

Harpen zijn blijkbaar een geliefd instrument voor meisjes en vrouwen. Zo luisterde ik ook - ik geef het toe - verrukt naar het spel van een 13-jarig meisje op de binnenplaats van de Claudiana. Het was voor mij interessant om te vernemen waarom zij harp heeft leren spelen: omdat zij op zesjarige leeftijd de twee meisjes van 'Harfonie' op TV had gezien toen zij 'Die große Chance' wonnen. Toen besloot ze ook de harp te leren. En het meisje uit Thiersee, dat naar de muziekschool in Kufstein gaat, heeft dit al aardig onder de knie.

Naast de optredens van de deelnemende muzikanten is het al een traditie dat één avond van het driedaagse evenement gewijd is aan dans. Dat was ook dit jaar het geval, toen honderden enthousiaste dansers het congres vulden.

Traditie is de zeer bijzondere internationale verkoopbeurs 'Alles over volksmuziek'. Wat er te zien en te ontdekken valt is uniek. Of het nu gaat om ocarina's, harpen, koperinstrumenten of originele Tiroolse klederdracht: Het is een harmonieuze, soms zelfs klinkende tentoonstelling. Dat is wanneer de jonge muzikanten de instrumenten beginnen te testen

Een Alpenfestivalconcert

Het hoogtepunt is natuurlijk de feestavond op zaterdag, waarop de Herta Haselsteiner Prijzen worden uitgereikt. Twee uur voortreffelijke volksmuziek, uitgevoerd door briljant spelende jongeren, hebben de luisteraars sinds de oprichting verrukt. Het spreekt vanzelf dat dit evenement door de ORF wordt opgenomen voor radio en televisie.

En daarom zou ik het resumé van dit jaar willen combineren met een wens: dat wordt onderzocht of van dit driedaagse evenement niet een hele "festivalweek" kan worden gemaakt. Niet alleen de liefhebbers van volksmuziek zouden blij zijn, maar ook het toerisme in onze stad zou zeker niet vies zijn van een impuls in oktober.

Linktip

Voor foto's, uitslagen en persberichten kunt u terecht op de website van de Tiroler Volksmusikverein.