Goaßl schnöllen – wanneer de zwepen knallen rond Innsbruck

De Goaßl Schnöllen is een gebruik dat zijn wortels heeft hoog in de bergen. In een tijd dat er nog geen mobiele telefoons of radio's bestonden, gebruikten herders, wandelaars en eigenaars van bergweiden het luide gekraak van hun zwepen - bekend als Goaßln - om te communiceren. Het geluid draagt ver en wijd: Schnöllt als je onder in het dal bent, weerklinkt de zweepslag door de hele omgeving tot aan de toppen van het dal. Als je ze op de top laat klinken, kun je ze zelfs in de naburige valleien horen.

In het verleden was Goaßl-Schnöllen voornamelijk het domein van mannen. Tegenwoordig is dat heel anders - veel meisjes en vrouwen beheersen deze kunst ook met indrukwekkende precisie. Dit is een bijzondere bron van enthousiasme voor mannelijke schnöllers, die een sterke vrouwelijke schnölller waarderen.

Ondertussen is Goaßl-Schnöllen uitgegroeid tot een populaire traditie rond Innsbruck. Talrijke clubs onderhouden en promoten Goaßl schnöllen, waaronder Axamer Kirchtagsschnöller, Völser Fasnachtler, de Schnöllervereniging Längenfeld in het Ötztal, Grinziger Schnöller en nog veel meer. Er is zelfs een Tiroolse regionale vereniging voor Goaßl en Peitschenschnöller opgericht.

De kunst van Schnöllens wordt al lang erkend buiten de grenzen van Tirol. Het regionale verschil is interessant: terwijl in de regio Innsbruck Goaßln met relatief korte, dikke handvatten gebruikelijk zijn, worden in Zuid-Tirol zwepen met lange houten handvatten gebruikt.

Naast het traditionele aspect heeft Goaßl-Schnöllen zich ook gevestigd als wedstrijdsport. in 2020 werden er Tiroolse provinciale kampioenschappen en zelfs wereldkampioenschappen gehouden. Deelnemers strijden in verschillende disciplines - enkelspel, dubbelspel, triples en foursomes - in hun leeftijdsgroepen. Hun prestaties worden beoordeeld na een presentatietijd van 30 seconden op basis van vaste regels en richtlijnen. De exacte wedstrijdregels zijn te vinden op de website Axamer Kirchtagsschnöller.

De luide knal of "bang" wordt gecreëerd door een behendige beweging van de Goaßl. Het wordt heen en weer geslingerd, waardoor de geluidssnelheid wordt verbroken wanneer het van richting verandert en zo de karakteristieke knal produceert.

Vakmanschap: het maken van een Goaßl

Een Goaßl bestaat uit een houten handvat met een lus, het eigenlijke zweepkoord en het zogenaamde eindstuk, de "Schmitza". Er zijn een paar ambachtslieden rond Innsbruck die deze traditionele zwepen met de hand maken. In de afgelopen jaren heeft de trend om je eigen Goaßl te maken zich verspreid - maar dit vereist veel vaardigheid.

Wat het materiaal betreft, geven de meeste mensen tegenwoordig de voorkeur aan synthetische touwen omdat die gemakkelijker te onderhouden zijn. In het verleden werden veel henneptouwen gebruikt. Het vergt veel vaardigheid om het te maken: met vier geoefende handen duurt het ongeveer drie uur om een Goaßl te voltooien. Twee mensen werken altijd samen aan één zweep. Hij wordt gemaakt met een speciale knooptechniek waarbij het touw naar de punt toe steeds dunner wordt. Tot slot krijgt elke Goaßl een persoonlijk tintje: het handvat wordt vaak versierd met initialen, een wapenschild of de Tiroolse adelaar.

In de loop der tijd is de betekenis van "Goaßl-Schnöllen" veranderd. Het gebruik heeft een bijzonder sterke traditie tijdens carnaval: in Tirol en de dorpen rond Innsbruck "schnöllen" de mensen de winter weg.

Het carnavalsgebruik in Axams biedt een bijzonder spektakel: de beroemde "Tuxer" - een traditionele carnavalsfiguur in Axams - paraderen met hun zwepen door de straten. De luide knallen zijn bedoeld om de winter te verdrijven en de lente te verwelkomen. De Goaßl-Schnöller:innen zijn ook een vast onderdeel van de grote en bekende carnavalsoptochten rond Innsbruck, zoals in Telfs, Absam of Wattens.

De uitdrukking "een bäriger Schwein" heeft eigenlijk niets te maken met een dier, het varken. In Schnöller kringen betekent het iets heel bijzonders. Als alle leden van een club hun zwepen perfect in hetzelfde ritme kraken, wordt dat een "bäriger Schwein" genoemd - het perfecte samenspel in de maat.